जयः jayaḥ [जि भावे अच्] 1 Conquest, triumph, victory, success, winning (in battle, game or a law-suit); सप्त वित्तागमा धर्म्या दायो लाभः क्रयो जयः Mb.10.115. -2 Restraint, curbing, conquest as in इन्द्रियजय. -3 N. of the sun. -4 N. of Jayanta, son of Indra; जगृहे च धनुधीता मुसलं तु जयस्तथा Mb.1.227.34. -5 N. of Yudhiṣṭhira, the first Pāndava prince. -6 N. of an attendant of Visnu. -7 An epithet of Arjuna; संस्मरन् भ्रातरं जयम् Mb.3.158.2. -8 N. of the Mahābhārata; देवीं सरस्वतीं चैव ततो जयमुदीरयेत् Mb.1.1.1; Bhāg.1.2.4; -9 The heroic sentiment; सहजेतरौ जयशमौ दधती Ki.6.22. -10 Words of victory; जयेन वर्धयित्वा च मारीचप्रमुखास्ततः Rām.7.23.3. -या 1 N. of Durgā. -2 N. of an attendant of the goddess Durgā. -3 A kind of banner. -4 The third, eighth or thirteenth lunar days of any of the two lunar fortnights. -Comp. -अजयौ Victory and defeat; सुखदुःखे समे कृत्वा लाभालाभौ जयाजयौ Bg.2.38. -आवह a. conferring victory. -आशिस् f. 1 a prayer for victory. -2 congratulations after victory; a cheer of victory. -उद्धुर a. exulting in victory. -कुञ्जरः a victorious elephant; आक्षिप्तो जयकुञ्जरेण Ratn.4.12. -कोलाहलः 1 a shout of victory. -2 a kind of game with dice. -गतः a. Conquering, victorious; उक्तविपरीत- लक्षणसंपन्नो जयगतो विनिर्दिष्टः Bṛi. S.17.10. -घोषः, -घोषणम्, -णा a proclamation of victory. -ढक्का a kind of drum beaten as a sign of victory. -दम् A height which is 1½ of the breadth; Māna.35.22-26. -दत्तः N. of Jayanta, Indra's son. -देवः N. of the author of Gītagovinda; यावच्छृङ्गारसारस्वतमिह जयदेवस्य विष्वग्वचांसि Gīt. last stanza. -पत्रम् a record of victory. -पालः 1 a king. -2 an epithet of Brahmā. -3 an epithet of Viṣṇu. -पुत्रकः a kind of dice. -मङ्गलः 1 a royal elephant. -2 a remedy for fever. (-लम्) a cheer of victory; ततोऽ ब्धिवीचिनिर्घोषैरुद्गीतजयमङ्गलः Rāj. T.4.158. -यज्ञः the अश्वमेध sacrifice -लक्ष्मीः, -श्रीः the goddess of victory; जयलक्ष्म्या बबन्धास्थां श्वश्रूः Rāj. T.5.246; बभार यद्भुजस्तम्भो जयश्री- सालभञ्जिकाम् ibid 2.64; Ku.2.52. -लेखम् record of victory; ...... रतिजयलेखम् Gīt.8.3. -वाहिनी an epithet of Śachī. -शब्दः 1 a shout of victory. -2 the exclamation 'jaya' (hail ! glory !) uttered by bards &c. -शृङ्गम् a horn blown to announce a victory. -स्तम्भः a trophy, a column erected to commemorate a victory, a triumphal column; निचखान जयस्तम्भान् गङ्गास्रोतोऽन्तरेषु सः R.4.36; यस्याद्यापि जयस्तम्भाः सन्ति ते पूर्ववारिधौ Rāj. T.3. 479. -स्थलम् N. of a village, ibid 5.121. -स्वामिन् m. an epithet of Śiva.