आमिषम् āmiṣam [अम् टिषच् दीर्घश्च Uṇ.1.46] 1 Flesh; उपानयत् पिण्डमिवामिषस्य R.2.59; यथामिषं जले मत्स्यैर्भक्ष्यते श्वापदैर्भुवि । आकाशे पक्षिभिश्चैव तथा सर्वत्र वित्तवान् Subhāṣ (Skanda P.) -2 (Hence fig.) A prey, victim, object of enjoyment; (राज्यं) रन्ध्रान्वेषणदक्षाणां द्विषामामिषतां ययौ R.12.11 fell a prey &c.; Dk.164. -3 Food, bait. -4 A bribe. -5 Desire, lust; निरामिषो विनिर्मुक्तः प्रशान्तः सुसुखी भव Mb.12.17.2; निरपेक्षो निरामिषः Ms.6.49. -6 Enjoyment; pleasing or lovely or attractive object; नामिषेषु प्रसंगोऽस्ति Mb.12.158.23. -7 Form. -8 A leaf. -9 The fruit of the Jambīra; means of livelihood; आमिषं यच्च पूर्वेषां राजसं च मलं भृशम् । अनृतं नाम तद्भूतं क्षिप्तेन पृथिवीतले ॥ Rām.7.74.16. -Comp. -आशिन् a. carnivorous, eating flesh; दिनोपवासी च निशामिषाशी । हास्यार्णवः. -प्रियः, -भुज् 'fond of flesh', a kind of bird, heron.
आमिस् āmis m. Ved. 1 Raw flesh or meat; Rv.6.46.14. -2 A dead body.
आमिषी āmiṣī N. of a plant (जटामांसी).
आमीक्षा āmīkṣā = आमिक्षा q. v.
आमील् āmīl 1 P. To close (the eyes); नेत्रे चामीलयन्नेष Kāv. 2.11; to shut; चैतन्यमामीलयन् Mv.2.22 benumbing; धाराकदम्बरजोवृष्टिषु चामीलयन् K.303 being absorbed in.
आमीलनम् āmīlanam Shutting or closing of the eyes; K.256.
आमीलित āmīlita a. Intensely occupied with, fond of, (cf. Mātaṅga L.5.3.).
आमीवत् āmīvat a. Ved. Attacking; pushing, pressing; नम आमीवत्केभ्यः Yaj. Ts.4.5.9.2.
आमुकुलित āmukulita a. A little open (as a blossom).
आमुखम् āmukham 1 Commencement. -2 (In dramas) A prologue, prelude (प्रस्तावना); (every Sanskrit play is introduced by आमुख. It is thus defined in S. D. नटी विदू- षको वाऽपि पारिपार्श्वक एव वा । सूत्रधारेण सहिताः संलापं यत्र कुर्वते ॥ चित्रैर्वाक्यैः स्वकार्योत्थैः प्रस्तुताक्षेपिभिर्मिथः । आमुखं तत्तु विज्ञेयं नाम्ना प्रस्तावनाऽपि सा ॥ 287. -खम् ind. To the face.
आमुच् āmuc 6 U. 1 To loosen, let go. -2 To wear, tie round or fasten; put on (as a garment &c.); accoutre with; करोऽयमामुक्तविवाहकौतुकः Ku.5.66,7.21; आमुञ्चतीवाभरणं द्वितीयम् R.13.21,12.86,16.74,17.25; Ki.11.15; आमुञ्चद्वर्म रत्नाढयम् Bk.17.6. -3 To throw, cast, discharge; आमोक्ष्यन्ते त्वयि कटाक्षान् Me.37. -4 To throw or cast off, take off, put aside (as garments &c.).
आमुक्त āmukta p. p. 1 Loosened, let go, liberated. -2 Put on, worn &c. आमुक्तमुक्तालतमस्य वक्षः । Śi. see above. -3 Discharged, cast, shot off. -क्तम् Armour.
आमुक्तिः āmuktiḥ f. 1 Liberation, being let loose. -2 Final beatitude. -3 Putting on, wearing (clothes, ornaments &c.). -क्ति ind. Till final beatitude is obtained.
आमोक्षणम् āmokṣaṇam, आमोचनम् āmocanam 1 Loosening, liberating. -2 Emitting, shedding, letting forth, discharging. -3 Putting or tying on; केयूरामोक्षणस्य च Rām.2.24.38.
आमुपः āmupaḥ The thorny Bamboo; Bambusa Spinosa.
आमुर् āmum, आमुरि āmuri a. Ved. Destroying, hurting.
आमुष्मिक āmuṣmika a. (-की f.) [अमुष्मिन् परलोके भवः ठक्] Belonging to the next or other world; आमुष्मिकं श्रेयः Suśr.; नैवालोच्य गरीयसीरपि चिरादामुष्मिकीर्यातनाः S. D.
आमुष्यायण āmuṣyāyaṇa a. or -णः (-णी f.) [अमुष्य ख्यातस्यापत्यं नडा˚ फक् अलुक्] Well-born, a son or descendant of such a one; i. e. of an illustrious person or family; आमुष्या- यणो वै त्वमसि Śat. Br.; तदामुष्यायणस्य तत्रभवतः सुगृहीतनाम्नो भट्टगोपालस्य पौत्रः Māl.1; Mv.1.
आमृण āmṛṇa a. Vulnerable.
आमृद् āmṛd 9 P. 1 To crush by rubbing. -2 To crumple. -3 To press, squeeze.
आमर्दः āmardaḥ 1 Crushing. -2 Roughly handling; अर्धपीत- स्तनं मातुरामर्दष्टकेशरम् Ś.7.14. -3 Pressing, squeezing. -4 N. of a town.
आमर्दिन् āmardin a. Crushing, pressing.
आमृश् āmṛś 6 P. 1 to touch; handle (roughly), lay hands upon; नवातपामृष्टसरोजचारुभिः Ki.4.14; (ताम्) मुहुरामृशन्भृगधरोऽग्रकरैः Śi.9.34; शरासनज्यां मुहुराममर्श Ku.3.64; K.163; Dk.71; Ś.7.2. -2 (a) To seize upon, eat, eat up; R.5.9. (b) To attack, assail; आमृष्टं नः परैः पदम् Ku.2.31. -3 To rub, injure.
आमर्शः āmarśam, आमर्शनम् āmarśanam 1 Touching, close contact. -2 Rubbing, wiping. -3 Counsel, advice. -4 Disposition of the mind (मनोवृत्ति); विद्वान्स्वप्न इवामर्शसाक्षिणं विररामह Bhāg.4.28.40.
आमृष्ट āmṛṣṭa p. p. 1 Touched, attacked, seized &c. -2 Sweetened, made delicious; तैरामृष्टशुचो लोकाः Bhāg.10.40.16; Pt.4. -3 Rubbed, struck against; Ś7.2. -4 Wiped, rubbed.
आमेन्य āmenya a. To be measured from all sides; to be reached with an arrow or bolt (?).
आमोगः āmogaḥ An ending verse containing the poet's name (यत्रैव कविनाम स्यात् आमोग इतीरितः इति संगीतदामोदरः)
आमोटनम् āmoṭanam Crushing; Māl.3.
आमोद āmoda a. Gladdening, cheering up, delighting. -दः 1 Joy, pleasure, delight; आमोदं परमं जग्मुः Rām. -2 Fragrance (diffusive), perfume; आमोदमुपजिघ्नन्तौ स्वनिःश्वासानुकारिणम् R.1.43; आमोदं कुसुमभवं मृदेव धत्ते मृद्गन्धं न हि कुमुमानि धारयन्ति Subhāṣ; आमोदकर्मव्यतिहारमीयुः Śi.2. 20; Me.31. -3 Strong smell; आमोदो न हि कस्तूर्याः शपथेन प्रकाश्यते Subhāṣ. -Comp. -जननी 'causing a strong smell', betel.
आमोदन āmodana a. Delighting, pleasing. -नम् 1 Delighting, rejoicing; अभुञ्जतामोदनमोदनं जनाः N. -2 Making fragrant
आमोदित āmodita p. p. 1 Pleased, delighted. -2 Made fragrant, scented.
आमोदिन् āmodin a. 1 Happy, delighted. -2 Fragrant; fragrant or perfumed with; oft. at the end of comp.; नवकुटजकदम्बामोदिनो गन्धवाहाः Bh.1.35. m. (-दी) A perfume for the mouth (made in the form of a pill of camphor &c.).
