शिव śiva a. [श्यति पापं शो-वन् पृषो˚] 1 Auspicious, propitious, lucky; इयं शिवाया नियतेरिवायतिः Ki.4.21;1.38; R.11.33. -2 In good health or condition, happy, prosperous, fortunate; तीर्थेन मूर्ध्न्यधिकृतेन शिवः शिवोऽभूत् Bhāg.3.28.22; शिवानि वस्तीर्थजलानि कच्चित् R.5.8. (= अनुपप्लवानि, 'undisturbed'); शिवास्ते पन्थानः सन्तु 'a happy journey to you', 'God bless (or speed) you on your journey'. -वः 1 N. of the third god of the sacred Hindu Trinity, who is entrusted with the work of destruction, as Brahman and Viṣṇu are with the creation and preservation, of the world; एको देवः केशवो वा शिवो वा Bh.2.115. -2 The male organ of generation, penis. -3 An auspicious planetary conjunction. -4 The Veda; अट्टशूलाः जनपदाः शिवशूलाश्चतुष्पथाः Mb.3.188.42. -5 Final beatitude. -6 A post to which cattle are tied. -7 A god, deity. -8 Quicksilver. -9 Bdellium. -10 The black variety of thorn-apple. -11 Rum, spirit. -12 Buttermilk. -13 A ruby. -14 Time (काल). -वौ (m. dual) Śiva and Pārvatī; कथयति शिवयोः शरीरयोगं विषमपदा पदवी विवर्तनेषु Ki.5.40. -वम् 1 Prosperity, welfare, well-being, happiness; तं धर्मेऽग्निषु पुत्रेषु शिवं पृष्ट्वा Rām.7.33.13; तव वर्त्मनि वर्ततां शिवम् N.2.62; Ratn.1.2; R.1.60. -2 Bliss, auspiciousness. -3 Final beatitude. -4 Water. -5 Sea-salt. -6 Rock-salt. -7 Refined borax. -8 Iron. -9 Myrobalan. -10 Sandal. -Comp. -अक्षम् = रुद्राक्ष q. v. -अपर a. cruel. -अरातिः a heretic (lit. a disbeliever in Śiva). -आत्मकम् rock-salt. -आदेशकः 1 the bearer of auspicious news. -2 a fortune-teller. -आलयः 1 Śiva's abode. -2 the red basil. (-यम्) 1 a temple of Śiva. -2 a cemetery. -इतर a. inauspicious, unlucky; शिवेतरक्षतये K. P.1. -इष्टा Dūrvā grass. -कर (शिवंकर also) a. conferring happiness, auspicious. -कीर्तनः N. of Bhṛiṅgi. -केसरः Mimusops Elengi (बकुल). -गति a. prosperous, happy. -धर्मजः the planet Mars; cf. पुरा दक्षविनाशाय कुपितस्य त्रिशूलिनः । अपतद् भीमवक्त्रस्य स्वेदबिन्दु- र्ललाटजः ॥ शान्तिप्रदानात् सर्वेषां ग्रहाणां प्रथमो भव । अङ्गारक इति ख्यातिं गमिष्यसि धरात्मज ॥ Matsya P. -चतुर्दशी the fourteenth day of the dark half of Māgha; see शिवरात्र. -ज्ञा a female devotee of the Śaiva sect. -ताति a. 1 having an auspicious end, conferring or conducive to happiness, propitious; प्रयत्नः कृत्स्नोऽयं फलतु शिवतातिश्च भवतु Māl.6.7; न्यषेवेतां विशेषेण शिवतातिममुं शिवम् Śiva B.23.56. -2 tender, merciful, not demoniacal; मा पूतनात्वमुपगाः शिवतातिरेधि 9.49. (-तिः) auspiciousness, happiness. -तालः (in music) a kind of measure. -दत्तम् the discus of Viṣṇu (सुदर्शन). -दारु n. the Devadāru tree. -दिश् the north-east. -दूती epithet of Durgā. -द्रुमः the Bilva tree. -द्विष्टा the Ketaka tree. -धातुः 1 quicksilver. -2 milk stone. -पदम् final liberation, emancipation. -पुरम्, -पुरी N. of Vārāṇasī. -पुराण N. of one of the eighteen Purāṇas. -प्रियः 1 a crystal. -2 the Baka tree. -3 the thorn-apple. (-यम्) = रुद्राक्ष q. v. (-या) the goddess Durgā. -बी(वी)जम् quicksilver. -भारतम् the historic poem on the life of Shivājī the great (1630-1680) by his contemporary poet Paramā nanda. -मल्लकः the Arjuna tree. -मार्गः final liberation. -रसः the water of boiled rice (three days old, hence fermented). -राजधानी N. of Benares, -रात्रिः f. the fourteenth day of the dark half of Māgha on which a rigorous fast is observed in honour of Śiva; शैवो वा वैष्णवो वापि यो वा स्यादन्यपूजकः । सर्वं पूजाफलं हन्ति शिवरात्रिबहिर्मुखः ॥ Īśvarasaṁhitā. -लिङ्गम् 1 Śiva worshipped in the form of a Phallus. -2 a temple dedicated to the worship of the Liṅga. -लोकः the world of Śiva. -वल्लभः the mango tree. (-भा) 1 white rose. -2 Pārvatī. -वल्ली Acacia Concinna (Mar. शिकेकाई). -वाहनः a bull. -व्रतिन् one engaged in a vow of standing on one foot. -शेखरः 1 the moon. -2 the thorn-apple. -सायुज्यम् final emancipation (lit. unification with Śiva). -सुन्दरी an epithet of Durgā.